Ιωάννης Παπαχρήστου
La présente édition du traité intitulé Anagraphē tēs Kyzikou (Ms 50 de la Bibliothèque du Parlement Hellénique) a été rédigée en 1825. Le texte nous est transmis comme étant l’oeuvre d’un auteur anonyme grec originaire de la ville d’Artaki (Erdek) en Asie Mineure, en Turquie actuelle. Le traité porte sur certains événements historiques les plus importants de la ville ancienne de Cyzique, la métropole bien connue, de l’Antiquité jusqu’à l’époque byzantine et présente l’état des villes et villages de la presqu’île de Cyzique au début du XIXe siècle. Le traité appartient à un type spécifique de l’historiographie, dite « historiographie locale », qui a prospéré parmi les penseurs grecs du milieu du XVIIIe siècle et a perduré jusqu’au début du XXe siècle. L’auteur entreprend de présenter Cyzique et toute la péninsule d’un point de vue géographique, naturel, historique et littéraire. Le livre offre au lecteur une introduction substantielle au traité, sur les sources de l’auteur, sur le contexte historique de l’ouvrage et de son importance, sur la transmission du manuscrit et éclaire l’identité de l’auteur. Nous présentons ici une version revue du texte original, une traduction en grec moderne, des index, y compris les deux cartes du manuscrit. La publication de cette pièce unique de l’historiographie de Cyzique et de sa région est une première, 190 ans après sa rédaction.
L’île de marbre: Voyages à l’île de Marmara.Le livre retrace les voyages au lieu d’origine de la famille de l’auteur, l’île de Marmara ou Proconnèse en Turquie, et vient clore quatorze années de recherche. Il suit la structure et le style du genre littéraire des récits de voyage des XVIIIe et XIXe siècles. Le texte est divisé en sections quotidiennes, tandis que le style tend à restituer la vie des narrations du voyageur. Les voyages, effectués en 2013 puis en 2016, qui suscitent les pages du présent livre visent à recueillir les traces de la présence ottomane, grecque et juive séfarade sur l’île. Le livre offre une description détaillée des villages, des monuments historiques et des divers lieux remarquables de l’île. Il présente des éléments d’histoire locale ainsi que des coutumes des trois anciennes communautés qui coexistèrent pendant plus de cinq siècles. Simultanément, l’auteur observe la vie contemporaine des insulaires, telle qu’elle a pris forme après l’expulsion des Grecs du lieu en 1922 et l’arrivée des réfugiés musulmans, principalement de Crète, en 1923, et des immigrants intérieurs Turcs, venus de la région de la Mer Noire. Les voyages sont étayés par des sources grecques, romaines, byzantines, ottomanes, juives et turques mais celles-ci n’apparaissent que comme compléments, sans empiéter sur l’exposé du voyageur. Le volume comprend des cartes, des photographies, une bibliographie, des index et trois annexes consacrées à la navigation autour de l’île, aux inscriptions dispersées dans l’île et à l’architecture traditionnelle de l’île. L’auteur revient au pays natal de ses ancêtres quatre-vingt-onze ans après leur exil et guide le lecteur vers des histoires maritimes presque oubliées, vers la culture et l’histoire de l’île de Marmara, « l’île de marbre » de la Propontide.
Güney Marmara Adaları: Mimari Mirasın Belgelenmesi ve Risk Analizi’’ adını taşıyan proje Alman Dışişleri Bakanlığı (Auswärtiges Amt) tarafından desteklenmiştir. Projenin ana amacı, Güney Marmara Adaları’ndaki tarihi yapıları saha çalışması ile yerinde belgelemek ve risk matrislerini hazırlamaktır. Bilimsel bilgi üretim sürecinin önemli bir parçası olacak olan bu proje, tarihi binaların ömrünün uzatılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda proje, bölge halkının kültürel farkındalığına da katkıda bulunmaktadır. Bu proje kapsamında Güney Marmara Adaları mirasına ilişkin bir yayın bulunmaktadır. Ve bu yayın, Güney Marmara mirası, bu mirası tehdit eden riskler ve koruma önerileri hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. Projedeki diğer adım ise bu yapıların tanınmasını sağlamak ve Güney Marmara Adaları'nın tarihi mirasının korunmasını desteklemek amacıyla bir seminer ve bir fotoğraf sergisi aracılığıyla bu sonuçların yaygınlaştırılmasıdır.
Anagraphē tēs Kyzikou adlı kitabın bu baskısı (Yunanistan Meclis Kütüphanesi Ms 50) 1825 yılında kaleme alınmıştır. Metin bize adı bilinmeyen, günümüz Türkiye’sindeki Anadolu Erdek’te (Artaki) doğmuş bir yazarın eseri olarak sunuldu. Kitapta, ilk çağlardan Bizans dönemine kadar ünlü olan antik Kizikos kentindeki en önemli tarihsel olaylardan bazılarına ve Kizikos Yarımadası’ndaki kentlerin, köylerin 19. yüzyıl başındaki durumuna yer veriliyor. Kitap tarih yazımının özel bir türü olan ve 18. yüzyılın ortalarından itibaren Yunanlı düşünürler arasında yaygınlaşan ve 20. yüzyıla kadar devam eden “yerel tarih yazımı” türünde yer alıyor. Yazar, Kizikos bölgesinin ve tüm Yarımada’nın coğrafyasını, doğasını, tarihini ve edebiyatını inceliyor. Bu kitap okura söz konusu eserle ilgili önemli bir giriş, yazarın kaynakları ve kitabın tarihi bağlamı, önemi, günümüze ulaşması ve yazarın kimliğiyle ilgili bilgi sunmaktadır. Burada kitabın özgün metninin gözden geçirilmiş halini, modern Yunanca çevirisini, dizinleri ve kitapta yer alan iki haritayı sunuyoruz. Kizikos ve bölgesinin tarih yazımıyla ilgili bu eşsiz kitap, yazıldıktan 190 yıl sonra ilk kez yayımlanmaktadır.
Mermer adası: Marmara Adası Seyahatleri. Yazar, bu kitabı, atalarının memleketi olan Marmara Adası’na yaptığı seyahatleri ve on dört yıllık araştırmanın sonucunda kaleme almıştır. Kitapta, 18. ve 19. yüzyıl gezi günlüklerinin yapısı ve üslubu izlenmektedir. Bu yapıya göre, metinler günlük bölümlere ayrılırken, üslup açısından da gezginin canlı anlatıları korunmaktadır. Yazar, bu seyahatler (2013 ve 2016) ile geçmişte adada yer alan Osmanlı, Rum ve Sefarad Yahudisi varlığının izlerini kaydetmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca adadaki köylerin, tarihi anıtların incelemesini yapmakta ve beş asırdan fazla bir süredir adada var olan üç eski toplumun yapısını, örf ve adetlerini sunmaktadır. Bununla birlikte, 1922’de Rumların adadan çıkarılması ve ardından başta Girit Adası ve Karadeniz Bölgesi’nden olmak üzere, adaya yerleştirilen Türkler ile şekillenen adanın bugünkü yaşamını da incelemektedir. Seyahatler Yunan, Roma, Bizans, Osmanlı, Yahudi ve Türk kaynaklarıyla desteklenirken, bu kaynaklar, gezginin anlatımını bozmadan, tamamlayıcı bir nitelikte kitapta yer alıyor. Bu baskıya haritalar, fotoğraflar, kaynakça, indeks bölümlerinin yanında, gemi ile ada etrafında tur, adanın geneline yayılan yazıtlara ait bulgular ve adanın geleneksel mimarisinin de yer aldığı üç ek bölüm dahil edilmiştir. Yazar, 91 yıl sonra atalarının anavatanına geri dönerken, okuyucuyu da Marmara Adası’nın, Propontis’in “mermer adası”nın, neredeyse unutulmuş deniz hikayelerine, adanın kültür ve tarihine doğru bir yolculuğa çıkarıyor.
Our project named “Southern Islands of Marmara: Documentation and Risk Assessment of Architectural Heritage” is funded by the German Federal Foreign Office (Auswärtiges Amt). The main purpose of the project is documenting the historical structures in place together with the field work and preparing the risk matrixes of the buildings in the Southern Islands of Marmara. This project, which will be an important part of the process of scientific knowledge production, aims to contribute to prolonging the lifetime of historical buildings. At the same time, the project also contributes to the cultural awareness of the people of the region. There is one publication within the scope of this project regarding the Southern Islands of Marmara heritage. And this publication provides detail information about the South Marmara heritage, the risks threatening this heritage, and recommendations for safeguarding. The other step in the project is the dissemination of these results through a seminar, and a photo exhibition in order to make these structures known and to support the protection of Southern Marmara Islands' historical heritage.
The present book publishes the treatise Anagraphē tēs Kyzikou (Ms. 50 of the Library of the Hellenic Parliament) which has been written in 1825. The text is transmitted to us as the work of an anonymous Greek writer whose origin was from the city of Artaki (modern Erdek) in Asia Minor, Turkey. The treatise deals with the most important historical events of the ancient city of Cyzicus, the well-known metropolis of Asia Minor, from antiquity up to the byzantine era and reports the state of the cities and villages of the peninsula of Cyzicus in the beginning of the 19th century. The treatise belongs to a specific kind of historiography, the so-called “local historiography”, which flourished among Greek thinkers from the mid-18th century and endured up to the beginning of the 20th century. The author proceeds to present Cyzicus and the whole peninsula from a geographical, natural, historical and literary perspective. The book provides the reader with a substantial introduction to the treatise discussing the sources of the author, the historical background of the treatise and its significance, the transmission of the manuscript and it sheds light on the identity of the author. We present an edited version of the original text, a translation in Modern Greek, indexes and the maps of the manuscript. This first publication of this unique piece of historiography about Cyzicus and its region comes 190 years after its writing.
The Marble Island: Travels in Marmara Island. The book results from the travels to the ancestral place of the author’s family, Marmara Island (Proconnesus) in Turkey, and concludes fourteen years of research. It follows the structure and style of the literary genre of travelogues of the 18th-19th centuries. Regarding the structure, the text is divided into daily sections, while, in terms of style, it retains the vivid narrations of the traveler. The travels (2013 and 2016) unfolding in the pages of the book aim at recording the traces of the Ottoman, Greek and Sephardi Jewish presence on the island. The book offers a detailed description of the villages, the historical monuments and various landmarks of the island and presents facts and customs of the three old communities that co-existed for over five centuries. At the same time, the author observes the modern life on the island, as it was shaped after the expulsion of the Greeks from the island in 1922 and the arrival of Turks mainly from Crete island (1923) and internal immigrants from Pontos area in Black Sea. The travels are complemented by Greek, Roman, Byzantine, Ottoman, Jewish and Turkish sources, added without spoiling the narrations of the traveler. In the volume are included maps, photographs, bibliography, indices and three appendices devoted to the navigation around the island, the scattered epigraphic evidence, and the traditional architecture of the island. The author returns to the homeland of his ancestors after 91 years and travels the reader to the almost forgotten sea stories, the culture and history of Marmara island, the ‘marble island’ of Propontis.