9 Μαΐου 2021

Την ημέρα που έφτασε στον Φαρχάντ η ψευδής είδηση θανάτου της αγαπημένης του Σιρίν, απελπισμένος από την θλίψη, άρχισε να ακρωτηριάζεται με ένα τσεκούρι. Από κάθε σταγόνα αίματος που έπεφτε από τις πληγές του στο χώμα, φύτρωνε ένα κατακόκκινο λουλούδι. Μια κατακόκκινη τουλίπα, που έκτοτε έμελλε να γίνει το σύμβολο της αθάνατης αγάπης στην περσική παράδοση.

Η τουλίπα είναι φυτό της κεντρικής Ασίας. Ο κατά πολύ κοντότερος πρόγονός της ήταν αποκλειστικά κόκκινου χρώματος και ευδοκιμούσε στα οροπέδια της Τιεν Σαν στις παρυφές της Κίνας με την Ρωσία και το Αφγανιστάν. Οι πρώτες σχετικές γραπτές μαρτυρίες για την τουλίπα χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 11ου αιώνα, όταν ο πολυμαθής Ομάρ Χαγιάμ (1048-1131) παρομοίασε με τουλίπα την απαράμιλλη ομορφιά της γυναίκας στους ποιητικούς του στίχους. Η τουλίπα εμφανίζεται από το Ισφαχάν και την Βαγδάτη ως τα οροπέδια του Θιβέτ και από τις πεδιάδες της Κασπίας Θάλασσας ως τον Καύκασο.

Τα τουρκικά νομαδικά φύλα της κεντρικής Ασίας γνώριζαν την τουλίπα. Από μεταγενέστερες πηγές, καθώς δεν έχουμε ίχνη γραπτού λόγου από τους Τούρκους νομάδες, μαθαίνουμε ότι την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας, αναγέννησης και ζωής. Κατά τις εισβολές των Σελτζούκων προς τα δυτικά οι τουλίπες έφτασαν ως τις πεδιάδες της Ανατολίας. Μέσω των επιδρομών των Σελτζούκων και των Οσμανιδών στη Βυζαντινή επικράτεια, η τουλίπα βρίσκει τον δρόμο της στη Μικρά Ασία και αρχίζει να εμφανίζεται όλο και περισσότερο, ώσπου γίνεται η βασίλισσα των λουλουδιών στην βασιλίδα Κωνσταντινούπολη.

Η δημιουργία κήπων για τους μουσουλμάνους, οι απεικονίσεις φυτών και λουλουδιών στους τάφους και αργότερα οι απεικονίσεις τους στην τέχνη είναι μια πράξη εικονοποίησης, συμβολισμού του παραδείσου. Λέγεται ότι ειδικά η τουλίπα απόκτησε ιερότητα για τους Οθωμανούς και τους Πέρσες διότι τα γράμματα της λέξης lâle, لاله είναι τα ίδια σε άλλη σειρά με της λέξης Allah, اللّٰه και κατ’ άλλους διότι όταν ωριμάζει το άνθος και σκύβει, μοιάζει να παίρνει στάση ταπεινότητας ενώπιον του θεού.

Από τον 16ο αιώνα και μετά παρατηρείται εκτεταμένη καλλιέργεια τουλίπας στην Κωνσταντινούπολη που έφερε νέους συνδυασμούς χρωμάτων. Το έντονο κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το ροζ και τα δίχρωμα άνθη της τουλίπας εντυπωσίασαν τους Ευρωπαίους πρεσβευτές που έρχονταν στην οθωμανική αυτοκρατορική αυλή. Τον 17ο αιώνα οι ενθουσιασμένοι με αυτό το εξωτικό, στα μάτια τους φυτό, Ολλανδοί αποφασίζουν να αγοράσουν βολβούς τουλίπας και να τους καλλιεργήσουν στην χώρα τους, γεγονός που οδήγησε σε ένα μανιώδες εμπόριο βολβών τουλίπας και βέβαια στο να αναδειχθεί η τουλίπα σε σήμα κατατεθέν της Ολλανδίας.

Ωστόσο, η Πόλη υπήρξε για πολλούς ακόμα αιώνες ταυτισμένη με τους λαλέδες και μέχρι σήμερα, μέσα στην άνοιξη, οι αρχές της πόλης φροντίζουν να στολίζουν τους δημόσιους κήπους με τουλίπες, δημιουργώντας πολύχρωμα φαντασμαγορικά χαλιά που δεν χορταίνει το μάτι. Οι Πολίτες αλλά και οι ξένοι σπεύδουν κάθε χρόνο να θαυμάσουν αυτό το ακτινοβόλο και περήφανο άνθος με τα λεπτεπίλεπτα πέταλα στο πάρκο Εμιργκιάν (Emirgân) στις θρακικές όχθες του Βοσπόρου για να απολαύσουν από κοντά μονόχρωμες και πολύχρωμες τουλίπες, πλάι σε νάρκισσους και ζουμπούλια. Η τουλίπα, η εκθαμβωτική βασίλισσα της άνοιξης, που απεικονίζεται σε αμέτρητα οθωμανικά μνημεία της πόλης, είναι και σύμβολο του Μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης.

Αξίζει ένας περίπατος τον Απρίλιο και τον Μάιο με υποχρεωτική στάση στο δημόσιο πάρκο του Εμιργκιάν κάτω από τον ηλιόλουστο ουρανό της Πόλης για να δείτε την μυστηριακή τουλίπα του παραδείσου, της γονιμότητας και της αγάπης στο ομορφότερο πέρασμα του κόσμου, τον Βόσπορο.

 

Μοιραστείτε αυτή την περιήγηση